«Οι πρόσφατες γεωπολιτικές εξελίξεις, ειδικά στην Ανατολική Μεσόγειο και τη Μαύρη Θάλασσα,
και οι χαμηλές τιμές του αργού πετρελαίου δρομολογούν νέες γεωστρατηγικές επιλογές στην περιοχή»
Είναι γνωστό το πρόβλημα της Ευρώπης. Διαθέτει πολύ λίγες δικές της ενεργειακές πηγές και σε μεγάλο βαθμό εξαρτάται από τις εισαγωγές από τρίτες χώρες, κύρια από τη Ρωσία και τη Νορβηγία, ενώ στην τρίτη θέση είναι η Αλγερία. Η Ευρώπη ουσιαστικά εξαρτάται από την προμήθεια φυσικού αερίου από την Ρωσία, αφού όλες οι χώρες της Ε.Ε., εκτός από ελάχιστες εξαιρέσεις, εισάγουν φυσικό αέριο από αυτή.
Δύο είναι οι κύριοι δρόμοι μεταφοράς του ρωσικού αερίου στην Ευρώπη:
– Ο Nord Stream που εφοδιάζει τη Γερμανία με φυσικό αέριο και
– Οι αγωγοί φυσικού αερίου, μέσω Ουκρανίας, που εφοδιάζουν πολλές από τις χώρες της Ε.Ε.
Τα τελευταία χρόνια οι κρίσεις στις σχέσεις Ρωσίας-Ουκρανίας απέδειξαν ακόμα μια φορά την ανασφάλεια του συστήματος εφοδιασμού φυσικού αερίου στην Ευρώπη. Για την αντιμετώπιση του προβλήματος αυτού, η Ευρωπαϊκή Ένωση από το 2008 σχεδιάζει εναλλακτικούς ενεργειακούς δρόμους. Σήμερα πρέπει πολλά από τα σχέδια αυτά να αναθεωρηθούν μετά τις πολιτικές και γεωπολιτικές εξελίξεις των τελευταίων καιρών (Αραβική Άνοιξη, συμμαχίες Ισραήλ, κοιτάσματα φ.α. στη λεκάνη της Λεβαντίνης, κρίση της Συρίας, προέλαση του IS, κρίση στην Ουκρανία κ.λπ.)
Οι πρόσφατες γεωπολιτικές εξελίξεις, ειδικά στην Ανατολική Μεσόγειο και τη Μαύρη Θάλασσα, και οι χαμηλές τιμές του αργού πετρελαίου δρομολογούν νέες γεωστρατηγικές επιλογές στην περιοχή.
H μνημονιακή κυβέρνηση Ν.Δ.-ΠΑΣΟΚ υπέγραψε μόνο μια σύμβαση. Αυτή του ΤΑΡ σαν συνέχεια του αγωγού ΤΑΝΑΡ που μεταφέρει στα ελληνικά σύνορα αζέρικο φυσικό αέριο, από το κοίτασμα Σαχ Ντενίζ (Ι & ΙΙ) της Κασπίας θάλασσας. Υπενθυμίζουμε ότι η σύμβαση αυτή ουσιαστικά δεν αποφέρει κανένα όφελος στο ελληνικό κράτος, αφού η όλη συνεισφορά θα είναι 15 εκατομμύρια ευρώ (εφ” έπαξ για τις τοπικές κοινωνίες), ενώ προβλέπονται ελάχιστες θέσεις εργασίας. Ακόμα συζητούσε και τη διασύνδεση με αγωγό μεταφοράς φυσικού αερίου από το Ισραήλ μέσω Κύπρου. Ένα έργο δύσκολο, με πολλά και δυσεπίλυτα τεχνικά προβλήματα και αμφίβολα αποτελέσματα.
Μετά την εγκατάλειψη των σχεδίων και από τη Ρωσία της κατασκευής του αγωγού Southern Stream, σε συνεργασία με την Τουρκία σχεδιάζεται ο νέος αγωγός Turk Stream, που θα μεταφέρει ρωσικό φυσικό αέριο στα ελληνοτουρκικά σύνορα.
Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝ.ΕΛΛ., στο πλαίσιο μιας πολυδιάστατης εξωτερικής και ενεργειακής διπλωματίας, διαπραγματεύεται και τελικά συμφωνεί για την κατασκευή νέου αγωγού, που θα μεταφέρει το ρωσικό φυσικό αέριο στην πρώην Γιουγκοσλαβία (ΠΓΔΜ και Σερβία) και από κει στην κεντρική Ευρώπη (Αυστρία, Σλοβακία κ.λπ). Ο «Νότιος Ευρωπαϊκός Αγωγός», όπως ονομάζεται πλέον ο γνωστός μέχρι σήμερα «Greek Stream», θα αντικαταστήσει, σταδιακά, τους γερασμένους αγωγούς φυσικού αερίου που διέρχονται από το έδαφος της Ουκρανίας. Ολόκληρη, πλέον, η ποσότητα φυσικού αερίου που διέρχεται και εφοδιάζει τις χώρες της Κεντρικής Ευρώπης και πιθανότατα της Ιταλίας θα χρησιμοποιεί τη νέα εναλλακτική όδευση, τον «ΝΕΑ», διασφαλίζοντας την επάρκεια παροχής όλης της περιοχής με φυσικό αέριο. Πολλά είναι τα πλεονεκτήματα του «ΝΕΑ» με κύριο την αναβάθμιση του γεωπολιτικού ρόλου της Ελλάδας. Παράλληλα, και τα δημοσιονομικά οφέλη είναι πολλά.
Όπως διαφαίνεται από την προκαταρκτική συμφωνία – μνημόνιο συνεργασίας, που υπογράφεται, το Ελληνικό Δημόσιο θα συμμετέχει στην εκμετάλλευση και διαχείριση του αγωγού, με αναμενόμενα τα σημαντικά κέρδη. Μια επένδυση της τάξης των 2 δισ. ευρώ είναι δεδομένο ότι θα δημιουργήσει μεγάλη κινητικότητα και θα προσελκύσει το επενδυτικό ενδιαφέρον, τόσο στο στάδιο της κατασκευής όσο και στο στάδιο της λειτουργίας του νέου έργου. Όπως μάλιστα είναι φυσικό, εκτός από τις άμεσες θέσεις εργασίας που δημιουργούνται από ένα έργο τέτοιου μεγέθους, θα δημιουργηθούν και πολλές θέσεις εργασίας από τις παράπλευρες δραστηριότητες που θα αναπτυχθούν. Κύρια ωφελημένες θα είναι οι τοπικές κοινωνίες, που θα φιλοξενούν τον αγωγό. Αλλά οι προοπτικές για την οικονομία συνολικά της χώρας θα είναι πολύ μεγάλες. Για την ακόμα μεγαλύτερη αξιοποίηση των δημοσιονομικών ωφελημάτων, θα δημιουργηθεί η κρατική εταιρεία συμμετοχών σε ενεργειακές επενδύσεις, η ΔΕΠΕΝΕ Α.Ε. (Δημόσια Επιχείρηση Ενεργειακών Επενδύσεων), η οποία, πέραν των άλλων, θα εξασφαλίσει και την αναγκαία χρηματοδότηση για την ολοκλήρωση του έργου.
Η κατασκευή του αγωγού θα προκαλέσει και αρνητικές αντιδράσεις, τόσο από Ευρωπαίους αξιωματούχους όσο και από παράγοντες της άλλης όχθης του Ατλαντικού, που μάλιστα έσπευσαν να τις δηλώσουν, παίρνοντας τις κατάλληλες απαντήσεις από τον αρμόδιο υπουργό. Αλήθεια όμως είναι ότι, ίσως για πρώτη φορά στην ελληνική ιστορία, θα πρέπει να γίνουν συντονισμένες, ταχείες ενέργειες για την κάμψη των αντιδράσεων και την επίλυση των όποιων θεμάτων ανακύψουν.
Για τη μετατροπή της Ελλάδας σε ενεργειακό κόμβο δεν αρκεί μόνο η κατασκευή και η φιλοξενία του νέου αγωγού. Είναι ανάγκη να δημιουργηθούν οι αναγκαίες υποδομές για την εύρυθμη λειτουργία και συντήρηση του αγωγού, η αξιοποίηση των υπαρχουσών δομών αποθήκευσης και διανομής αερίου, η δημιουργία κόμβου εμπορίας και ελέγχου διακίνησης ποσοτήτων φυσικού αερίου και υγροποιημένου φυσικού αερίου, η δημιουργία υποδομών για τον εφοδιασμό πλοίων με καύσιμο υγροποιημένο φ.α., η εκπόνηση κανονισμών ασφαλείας των εργαζομένων και προστασίας του περιβάλλοντος και η δημιουργία ελεγκτικού μηχανισμού για την πιστή τήρησή τους, ο σχεδιασμός ανάπτυξης νέων αγορών, η εξεύρεση νέων εναλλακτικών προμηθευτών, ώστε να μεγιστοποιηθεί η διασφάλιση της επαρκείας εφοδιασμού και η εναλλακτική προέλευση του εφοδιασμού, κ.λπ.
Το όλο έργο ανοίγει και άλλες προοπτικές για την ελληνική οικονομία και κοινωνία, που πρέπει να συνυπολογισθούν στη διαπραγμάτευση. Έτσι θα πρέπει να εξασφαλιστεί η προμήθεια φυσικού αερίου, που θα καλύψει τις ενεργειακές ανάγκες της χώρας με χαμηλές τιμές, μειώνοντας τόσο το ενεργειακό κόστος της ελληνικής βιομηχανίας όσο και διασφαλίζοντας φθηνή και περιβαλλοντικά φιλική ενέργεια στα χειμαζόμενα ελληνικά νοικοκυριά. Παράλληλα, θα δοθούν και οι αναγκαίες δυνατότητες για επεκτάσεις του δικτύου παροχής φυσικού αερίου σε περιοχές, όπως η νότια και η δυτική Ελλάδα, που δεν υπάρχουν ακόμα τα αναγκαία δίκτυα διανομής.
Τέλος, είναι αναγκαίο να συνεχιστεί ο δρόμος της πολυδιάστατης εξωτερικής πολιτικής για τη μεγιστοποίηση των ωφελημάτων από την εξέχουσα γεωστρατηγική θέση της χώρας μας και την εξασφάλιση περισσότερων φιλικών σχέσεων στην περιοχή. Ο σχεδιασμός και η υλοποίηση ενός τόσο σημαντικού έργου για την Ελλάδα πρέπει να γίνει με την πρέπουσα προσοχή, ώστε να διασφαλιστούν τόσο τα συμφέροντα των τοπικών κοινωνιών όσο και η περιβαλλοντική προστασία.
* Ο Αργύρης Αργυρίου είναι γεωλόγος B.Sc. – Περιβαλλοντολόγος M.Sc.
Μέλος γραμματείας τμήματος Ενέργειας ΣΥΡΙΖΑ.
http://enter4news.gr/?p=1041
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου