Η μετάλλαξη του συνδικαλισμού

Από το Στάθη Τραχανατζή

Ζήσαμε τα προηγούμενα χρόνια, τις προσπάθειες επιβολής στην πολιτική ζωή της χώρας, της Μετα-πολιτικής, πάνω στην οποία μπορεί πιο εύκολα να επωάσει η ακροδεξιά ατζέντα και πολιτική. Σε αυτό βοήθησαν, η επιβολή βίαιων νεοφιλελεύθερων μέτρων που διέρρηξαν το κοινωνικό ιστό της χώρας, η καθημερινή «δραστηριότητα» των συστημικών ΜΜΕ αλλά και άλλες αιτίες. Δεν ήταν δυνατό, από τα παραπάνω, να μην επηρεαστεί και ο τρόπος άσκηση του συνδικαλισμού που έτσι και αλλιώς εξελίχθηκε μέσα από τις δικές του παθογένειες. Γραφειοκρατία, ενδοτισμός, ιδιοτέλεια συνδικαλιστών, ιδεοληψία κοινωνικού εταιρισμού, ψευδο-επαναστατικός βερμπαλιστικός λόγος, αντι-ενωτική δράση, αναντιστοιχία εργατικής ηγεσίας με τα μέλη των συνδικάτων αλλά και οι μη καινοτόμες κινηματικές δράσεις είναι μερικές από τις ασθένειες του συνδικαλισμού.

Η μακροχρόνια αδυναμία έκφρασης ,η επικράτηση του κυβερνητικού και εργοδοτικού συνδικαλισμού, έδωσε την ευκαιρία της κατάκτησης ιδεολογικής ηγεμονίας από τις δυνάμεις του κεφαλαίου και των εργοδοτών. Ομιλούν δηλαδή «αξιόπιστα» (για ένα μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας) ,μόνο εκείνοι και όχι η συνδικαλιστική έκφραση των εργαζομένων, για την πορεία της οικονομίας η της χώρας. Ομιλούν εν ονόματι της κοινωνίας, αυτές οι κοινωνικές δυνάμεις που μαζί με τις κυβερνήσεις, μέσα από τις ασκηθείσες πολιτικές έφεραν την Ελλάδα στην σημερινή κατάσταση.

Ζούμε σήμερα στην εποχή του Μετά-συνδικαλισμού ,σε μια περίοδο που τα συνδικάτα μετά την στρατηγική ήττα που δέχτηκαν από την εφαρμογή των μνημονιακών πολιτικών, οι οποίες συνεχίζονται σήμερα, προσπαθούν να ανιχνεύσουν τα επόμενα βήματα τους. Η αλλαγή της ατζέντας στις συνεδριάσεις, στην ζωή και λειτουργία των συνδικάτων τα τελευταία χρόνια, είναι εμφανής. Πριν 5 χρόνια συζητούσαν, τι θα διεκδικήσουν επιπλέον από τους εργοδότες και τις κυβερνήσεις και τα τελευταία χρόνια συζητούν τι θα χάσουν λιγότερο. Αυτό είναι, από μόνο του ένα πρώτο παράδειγμα μετάλλαξης τους, όχι όμως το μοναδικό. Τόσο στο ιδιωτικό τομέα της οικονομίας όσο και στις ΔΕΚΟ αλλά και στο Δημόσιο και πριν την εγκαθίδρυση των μνημονίων τα συνδικάτα ,συζητούσαν περισσότερο για τα «δικά» τους προβλήματα και αιτήματα και όχι για τα προβλήματα της κοινωνίας. Αλλά ακόμα και όταν τα συζητούσαν, το έκαναν μέσα από ένα παρωχημένο λόγο και δράση που επιβαλλόταν από την δομή των συνδικαλιστικών παρατάξεων, ακόμα και αυτών της αριστεράς. Δεν κατάφεραν τα συνδικάτα (εκτός ελαχίστων περιπτώσεων) για πολλούς λόγους, να γίνουν τα συνδικάτα, κομμάτι της κοινωνίας .Δεν κατάφεραν να εκφράζουν αυθεντικά τους ίδιους τους εργαζόμενους.

Η μετάλλαξη του συνδικαλισμού σήμερα αποτελεί ένα από τους μεγαλύτερους κινδύνους που η ριζοσπαστική συνδικαλιστική αριστερά, πρέπει και μπορεί, υπό την προϋπόθεση ότι θα χρησιμοποιήσει κύρια νέα αλλά και παραδοσιακά εργαλεία σκέψης και δράσης, να εμποδίσει.

Γιατί προηγήθηκαν οι πολιτικές ανατροπές;

Το ερώτημα είναι γιατί προηγήθηκαν οι πολιτικές ανατροπές; Τις συνδικαλιστικές ανατροπές δεν τις έχουμε δει ακόμα στην έκταση που θέλουμε και δικαιούμαστε. Τι είναι αυτό που εμποδίζει την εκτίναξη της δύναμη μας εντός των συνδικάτων; Έχει να κάνει αυτή η καθυστέρηση, με το σχέδιο που έχει μέχρι σήμερα η συνδικαλιστική ριζοσπαστική αριστερά; Ή γιατί, όταν εν μέρει συμβαίνει αυτό, (να αυξάνεται η δύναμη της) να γίνεται με όρους και προϋποθέσεις ξένες από τις αξίες της αριστεράς; Πόσο γειωμένα με την πραγματικότητα είναι τα συνδικάτα και οι συνδικαλιστές; Αλήθεια πότε θα συζητήσουμε για αυτά;

Η μη ετοιμότητα της συνδικαλιστικής αριστεράς να μιλήσει, να δράσει με αποτελεσματικό τρόπο είναι εμφανής.

ΣΗΜΕΡΑ

Βρισκόμαστε σε μια κρίσιμη περίοδο για την χώρα, τους πολίτες ,τους εργαζόμενους. Στις 25 Γενάρη 2015 είχαμε μια σημαντική πολιτική αλλαγή στην χώρα που έχει δημιουργήσει ελπίδες και προσδοκίες σε όλους. Σε αυτούς τους 6,5 μήνες ζήσαμε και ρήξεις με ότι μας έχει φέρει σε αυτήν την κατάσταση στην Ελλάδα αλλά παρακολουθούμε ατολμίες, καθυστερήσεις, υποχωρήσεις και σε θέματα που αφορούν τους εργαζόμενους. Για παράδειγμα, η μη ψήφιση του εργασιακού νομοσχεδίου στην Βουλή( ανεξάρτητα από ορισμένα θέματα, που ακόμα και αυτό δεν λύνει) δημιουργεί τεράστιο πρόβλημα στα εισοδήματα των εργαζομένων αλλά και επιτείνει και το έλλειμμα δημοκρατίας. Για την εσωτερική υποτίμηση που πραγματοποιήθηκε τα τελευταία 5 χρόνια, στην χώρα, χρησιμοποιήθηκαν όλα τα νεοφιλελεύθερα εργαλεία μέσα από την μνημονική νομοθεσία των τελευταίων 5 χρόνων. Στην ουσία ,στην Ελλάδα καταργήθηκε το ευρωπαϊκό κεκτημένο της κοινωνικής διαβούλευσης και διαπάλης μεταξύ των κοινωνικών συνομιλητών-ανταγωνιστών ,όπως τους αποκαλώ, και όχι κοινωνικών εταίρων όπως τους αποκαλούν συνδικαλιστές που έχουν εντρυφήσει στην ιδεοληψία του κοινωνικού εταιρισμού. Καταργήθηκε στην ουσία το δικαίωμα της διαπραγμάτευσης και διεκδίκησης των συλλογικών συμβάσεων.

Η υπογραφή της συμφωνίας της 12 Ιουλίου 2015, αποτελεί πράξη συνθηκολόγησης με τους δανειστές, περιέχει εκτός των άλλων μέτρα που θίγουν τα εργατικά συμφέροντα, δεν μπορεί να γίνει ανεκτή από τα συνδικάτα. Κρατά σε πολλά σημεία, ανέπαφες τις μνημονιακές πολιτικές και μέτρα. Λογικό είναι τα συνδικάτα, να είναι απέναντι. Η συμφωνία είναι μια δεινή ήττα, όχι όμως μεγαλύτερη, από αυτή που θα δέχονταν οι εργαζόμενοι σε μια ενδεχόμενη χρεοκοπία και έξοδο από το ευρώ. Ο αγώνας για τον απεγκλωβισμό από τα μνημόνια αποτελεί μονόδρομο για τα συνδικάτα.

ΣΗΜΕΡΑ

Για να μπορέσουμε να αποτελέσει η συνδικαλιστική ριζοσπαστική αριστερά να δημιουργήσει ισχυρό αγωνιστικό πόλο συσπείρωσης και αντίστασης πρέπει:

Να μιλήσουμε πρώτα από όλα για την ανιδιοτέλεια των συνδικάτων και των συνδικαλιστών που πρέπει να εμπνεύσουν ξανά τους εργαζόμενους. Θέλουμε συνδικάτα γειωμένα να δίνουν λύσεις στα νέα σύνθετα αιτήματα και αγωνίες των εργαζομένων και συνδικαλιστές, εργατικούς ηγέτες χωρίς κανένα προνόμιο, που θα ζουν τα προβλήματα και δεν θα τα περιγράφουν.

Να συζητήσουμε τους νέους στόχους των συνδικάτων ,για την επαναλειτουργία των συλλογικών συμβάσεων, των λύσεων που προτείνουμε στο ασφαλιστικό, για την επανάκτηση των κοινωνικών αγαθών που χάθηκαν. Να συζητήσουμε για το πρόβλημα δημοκρατίας που αντιμετωπίζουν( ακόμα και σήμερα αφού δεν έχουν ανατραπεί οι μνημονιακές πολιτικές) οι εργαζόμενοι και οι πολίτες σε κάθε βήμα τους ,σε κάθε αίτημα τους. Οι στόχοι, χρειάζεται να δένουν τον τοπικό και ειδικό αγώνα με το γενικό πολιτικό αγώνα για την τελική ανατροπή των νεοφιλελεύθερων μνημονιακών πολιτικών.

Να βοηθήσουμε ,την όλο και μεγαλύτερη όσμωση και κοινή δράση των συνδικάτων και των νέων θεματικών κινημάτων στην Ελλάδα και στην Ευρώπη. Να συμβάλουμε στο να γίνουν τα συνδικάτα πιο αλληλέγγυα και οι οργανώσεις αλληλεγγύης πιο κινηματικές μέσα από ενιαίες δράσεις.

Να ανιχνεύσουμε την νέα ενότητα των εργαζομένων, των νέων, των γυναικών, των μεταναστών. Ολων αυτών που η βιαιότητα της επίθεσης των δυνάμεων του κεφαλαίου δημιούργησε ενιαίους «αναγκαστικούς» δρόμους αγωνιστικής συμπόρευσης αλλά και νέες διαχωριστικές γραμμές ανάμεσα στους εργαζόμενους, τους μερικώς εργαζόμενους, τους απλήρωτους εργαζόμενους, και τις άλλες «νέες» μορφές εργασίας που εκτίναξαν οι μνημονιακές πολιτικές.

Να δράσουμε ενωτικά απέναντι στα μνημόνια.

Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η άμεση διεύρυνση της συνδικαλιστικής ριζοσπαστικής αριστεράς, τόσο στον Ιδιωτικό Τομέα όσο και στο Δημόσιο. Αυτό είναι επιτακτική ανάγκη να γίνει τώρα, χωρίς άλλες καθυστερήσεις και πριν τα συνέδρια των τριτοβαθμίων οργανώσεων. Αυτό όμως, δεν μπορεί να νοθεύσει τις δικές μας αρχές και αξίες. Από την άλλη μεριά να μην θεωρούμε ότι μόνοι εμείς κατέχουμε την απόλυτη αλήθεια γιατί αυτό θα μας οδηγήσει στην γωνία. Δεν θα πρέπει να αποκλείουμε στην κατεύθυνση αυτή, ούτε την αλλαγή της επωνυμίας της παράταξης η των συμβόλων της παράταξης.

Αποτελεσματικότητα

Να συζητήσουμε για την αποτελεσματικότητα των αγώνων με την χρήση όλων των μορφών πάλης , πλέον της απεργίας ,που χρησιμοποιήθηκε ως το μοναδικό δραστικό φάρμακο και όπλο αντίστασης και τελικά έχασε την δραστική της ουσία.

Να μιλήσουμε για την αντιπροσωπευτικότητα και την μαζικότητα των συνδικάτων, την ικανότητα να μπούν ξανά στην τροχιά της νίκης μέσα από ένα συγκροτημένο σχέδιο για το γκρέμισμα συμβιβασμένων ηγεσιών των μεγάλων συνδικαλιστικών οργανώσεων.

Να συζητήσουμε για τον εκδημοκρατισμό των συνδικάτων και την δημοκρατία μέσα σε αυτά που έχει αφυδατωθεί από την αδιαφανή και σε ένα στενό κύκλο λήψης των σημαντικών αποφάσεων από ολιγομελή εξωθεσμικά κέντρα αποφάσεων μακριά από τα διοικητικά συμβούλια και τις γενικές συνελεύσεις των συνδικάτων.

Να επαναθεμελιώσουμε την αυτονομία των συνδικάτων με νέες αιχμές απέναντι:

- στον κυβερνητικό συνδικαλισμό κάθε μορφής και έμπνευσης

- στον εργοδοτικό συνδικαλισμό παλαιάς και νέας κοπής

- στον αναθετικό συνδικαλισμό που πολλοί μέσα στα συνδικάτα έχουν υπηρετήσει

- και στον πολιτικάντικο συνδικαλισμό που διασπά τις δυνάμεις τις εργασίας στους αγώνες, γιατί θέλει να χρησιμοποιήσει τα συνδικάτα και τους συνδικαλιστές ομήρους των μικρό-συνιστωσών, και της δήθεν γιαλαντζί ταξικής καθαρότητας.

Να επανιδρύσουμε τα συνδικάτα χρησιμοποιώντας στην σημερινή εποχή της καταστροφής , υψηλά στην καθημερινή αντζέντα των συνδικάτων την ιδέα της αλληλεγγύης, της εργατικής αλληλεγγύης που είναι στο DNA των συνδικάτων εδώ και ένα αιώνα.

* Ο Στάθης Τραχανατζής είναι γενικός γραμματέας του ΕΚΑ, μέλος του ΔΣ της ΓΣΕΕ και μέλος της Ε/Ε του ΜΕΤΑ.

http://www.ergasianet.gr/menu-arthra/15835-meta030815-15835