Ένα έργο "τέρας" απειλεί την Αττική με την μεγαλύτερη οικολογική καταστροφή

Άρθρο του Κρικόρ Τσακιτζιάν :

Ο τριακονταετής πόλεμος της Αττικής για τα σκουπίδια

Πάνω σε ρέματα που καταλήγουν στον Ευβοϊκό ετοιμάζουν Χωματερή. Επιμένουν σε ένα έργο με λάθος βάσεις, που θα προκαλέσει ένα από τα μεγαλύτερα οικολογικά εγκλήματα που έχει υποστεί η χώρα.

Ο ΧΥΤΑ του Γραμματικού μπορεί να προκαλέσει ανυπολόγιστη οικολογική καταστροφή στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Αττικής. 

Η πρωτεύουσα της Ελλάδας βιώνει για δεύτερη φορά στην ιστορία της έναν τριακονταετή πόλεμο. Αυτή τη φορά αντίπαλος των πολιτών είναι η εκάστοτε κυβέρνηση και οι αποφάσεις τους για το που θα λειτουργήσουν τα εργοστάσια ΧΥΤΑ για τα απορρίμματα. Με λίγα λόγια ο πόλεμος για τα σκουπίδια έχει ξεκινήσει εδώ και τρεις δεκαετίες. 

Κρικόρ Τσακιτζιάν

Ας δούμε συνοπτικά το χρονικό αυτού του τριακονταετούς πολέμου. 

1977, εκείνη τη χρονιά ξεκινάει η ιστορία για το που θα πάνε τα σκουπίδια. Ήταν τότε όπου οι κάτοικοι του Κορωπίου κατόπιν διαμαρτυρίας καταφέρνουν να κλείσουν τη χωματερή της Βάρης. Τα απορρίμματα της περιοχής καταλήγουν στο Σχιστό.  1979, το Υπουργείο Εσωτερικών ξεκινάει την εκπόνηση μελετών, για την ανεύρεση περιοχών όπου θα κατασκευαστούν νέες χωματερές Υγειονομικής ταφής απορριμμάτων, οι λεγόμενες ΧΥΤΑ.   

1983, Οι κάτοικοι των Άνω Λιοσίων θεωρούν ότι καταλήγουν πολλά περισσότερα σκουπίδια στο δικό τους ΧΥΤΑ απ’ όσα αντέχει το έργο και με τον τρόπο αυτό υποβαθμίζεται η περιοχή τους ακόμη περισσότερο και αντιδρούν έντονα. Τότε ο ΕΣΔΚΝΑ, (Ειδικός Διαβαθμιδικός Σύνδεσμος Νομού Αττικής) που είναι και το αρμόδιο όργανο προτείνει το κλείσιμο των χωματερών του Σχιστού και των Άνω Λιοσίων και προτείνει την κατασκευή τεσσάρων νέων ΧΥΤΑ σε Βόρεια, Νότια και Δυτική Αττική. Φυσικά υπήρξε έντονη αντίδραση για μια ακόμη φορά  και μάλιστα από την τοπική αυτοδιοίκηση με αποτέλεσμα να κολλήσει και αυτή η πρόταση.  

1988, γίνεται η πρώτη προσπάθεια για την κατασκευή ΧΥΤΑ στη Λαυρεωτική. Οι αντιδράσεις των κατοίκων της Κερατέας είναι τόσο έντονες, που η απόφαση ματαιώνεται εν τη γενέσει της.

   1991, είναι η χρονιά που αποφασίζεται και κλείνει η χωματερή του Σχιστού. Όλα τα απορρίμματα της Αττικής, από τότε μέχρι και σήμερα καταλήγουν στα Άνω Λιόσια. Οι κάτοικοι και ο δήμος των Άννω Λιοσίων διαμαρτύρονται έντονα, αλλά σύντομα κάμπτονται οι αντιστάσεις τους, όταν η κυβέρνηση αποφασίζει να τους παρέχει αντισταθμιστικά οφέλη. Θεσπίζεται ειδικός φόρος απορριμμάτων που πάνε στο δήμο Άνω Λιοσίων. Έτσι εξαγοράζεται η σιωπή της δημοτικής αρχής κι εκείνη με τη σειρά της πείθει με τον τρόπο της τους κατοίκους, οι οποίοι αναγκάζονται σε συμβιβασμό, αλλά ως πότε; Η χωματερή θα ξεχειλίσει κάποια στιγμή. Το κράτος, όπως πάντα «προνοητικό», δίνει εντολή για μελέτες ώστε να βρεθούν χώροι για κατασκευή νέων ΧΥΤΑ.

   
1993, το σκουπίδι πνίγει τα Άνω Λιόσια και ο ΧΥΤΑ δεν μπορεί να δεχτεί άλλα απορρίμματα. Πάλι προνοητικό το κράτος αφού δεν έχει βρει ακόμη άλλους χώρους ταφής, επεκτείνει τη χωματερή των Άνω Λιοσίων, ενώ επιτρέπει σε ιδιώτες να κατασκευάσουν στην περιοχή εργοστάσια ανακύκλωσης. Έχει αρχίσει να γίνεται ενδιαφέρον το θέμα της διαχείρισης σκουπιδιών για τους ιδιώτες. Έχουν και το παράδειγμα της Ιταλίας όπου η Μαφία διαχειρίζεται κατ’ αποκλειστικότητα τα σκουπίδια, γιατί τα κέρδη από αυτά είναι τεράστια. Αφήστε τα Ευρωπαϊκά κονδύλια που δίνονται για το σκοπό αυτό. Εκείνη την περίοδο ο ΕΣΔΚΝΑ προτείνει ως ιδανικές περιοχές για νέους ΧΥΤΑ, τη Ριτσώνα στη Βοιωτία για τα σκουπίδια της Βόρειας Αττικής, και την Κερατέα για τη Νότια Αττική. Σημειώστε πως η Κερατέα ήταν αυτή που διαμαρτυρήθηκε για να κλείσει ο ΧΥΤΑ της Βάρης. 

Η Ριτσώνα απορρίφθηκε από την κοινοτική νομοθεσία, γιατί ορίζεται πως κάθε περιφέρεια θα εναποθέτει για υγειονομική ταφή τα απορρίμματά της εντός των ορίων της και όχι σε άλλες περιφέρειες.   

2003, αναλαμβάνει δράση το ΥΠΕΧΩΔΕ. Παίρνει την απόφαση για την κατασκευή ΧΥΤΑ σε Αυλώνα, Κερατέα και Γραμματικό. Μετά από λίγο ξανασκέφτονται, γιατί να ανοίξουν τρία μέτωπα και τελικά καταλήγουν σε Λιόσια, που έτσι κι αλλιώς λειτουργούν χωρίς διαμαρτυρίες μετά τα αντισταθμιστικά που εισέπραττε ο δήμος, την Κερατέα και το Γραμματικό. Μη ξεχνάτε πως την επόμενη χρονιά έχουμε Ολυμπιακούς αγώνες στην Αθήνα και πρέπει να έχουν τελειώσει τα έργα υποδομής της πρωτεύουσας, ανάμεσα σε αυτά είναι και τα σκουπίδια. Δεν μπορεί να γίνουν Ολυμπιακοί αγώνες με ξέχειλες τη Φυλή και τα Λιόσια και τα σκουπίδια να τους μείνουν στους κάδους της Αθήνας την ώρα που θα διεξάγονται οι Ολυμπιακοί αγώνες.  Οι κινητοποιήσεις των κατοίκων είναι μεγάλες. Ξύλο και δακρυγόνα με τις δυνάμεις των ΜΑΤ, δεν επιτρέπουν την ολοκλήρωση των έργων. Όμως καταφέρνουν να φτιάξουν ένα μέρος του ΧΥΤΑ Γραμματικού, όπου έβρισκαν τη μικρότερη αντίσταση, έτσι για να κλείσουν τα στόματα των Αθανάτων που επιτηρούσαν την πορεία των έργων. 
Στο άλλο μέτωπο της Κερατέας, το ξύλο ήταν πιο άγριο. Μάλιστα πολλοί κάτοικοι βγήκαν με τις καραμπίνες στους δρόμους και τα πράγματα αγρίεψαν. Έτσι κόλλησε κι αυτή η τελευταία προσπάθεια. 

2011, το ΥΠΕΧΩΔΕ σκέφτηκε πιο πονηρά. Αφού δεν βγάζουν άκρη, με του κατοίκους, οι οποίοι έχουν και τα ΜΜΕ στο πλευρό τους, σχεδόν σε όλες τους τις κινητοποιήσεις, είπαν να χρησιμοποιήσουν το Δούρειο Ίππο. Ανέθεσαν σε ιδιώτες, την κατασκευή των ΧΥΤΑ και μάλιστα τους έδιναν και μπόνους τη διαχείριση των απορριμμάτων για 25 – 30 χρόνια. Σκέφτηκαν πως αυτοί που θα πάρουν τους ΧΥΤΑ, ακόμη κι αν δεν έχουν δικά τους μέσα ενημέρωσης, θα συνεργαστούν με ανθρώπους των ΜΜΕ ή έχουν φίλους Μιντιάρχες, για να κάνουν τη δουλειά τους πιο αθόρυβα και πιο σίγουρα.  Οι κάτοικοι ξεκινούν προσφυγές προς τα αρμόδια δικαστήρια. Όλες οι προσφυγές τους όλως περιέργως απορρίπτονται από το ΣτΕ. Τις αποφάσεις του αρμόδιου δικαστηρίου δεν τις σταματάει τίποτα. Το ΣτΕ όλα τα βρίσκει να εξελίσσονται σε κανονικότητα. Καμία λάθος μελέτη δεν διαπιστώνει. Αποδέχεται ακόμη και την προφορική διαβεβαίωση της διοίκησης του ΧΥΤΑ ότι δεν υπάρχει ρέμα κάτω από αυτόν ή τουλάχιστον 300 μέτρα πλησίον του, όπως ορίζει η Ευρωπαϊκή νομοθεσία, ενώ δεν τους παρουσιάζουν καμία επίσημη μελέτη. Έτσι δίνει το πράσινο φως να προχωρήσουν στην κατασκευή και λειτουργία ειδικά στο Γραμματικό που είναι σχεδόν έτοιμος ο ΧΥΤΑ  ,μετά από σχεδόν δεκαπέντε χρόνια ατέρμονων εργασιών, μελετών και συγκρούσεων μεταξύ κατοίκων και κυβερνήσεων κάθε απόχρωσης. Μάλιστα θυμάμαι σε όλες τις κινητοποιήσεις έπαιρναν μέρος ως πρωταγωνιστές άνθρωποι που σήμερα βρίσκονται σε καίρια πόστα του κυβερνώντος κόμματος.  

2013, κάνουν την εμφάνισή τους οι μελέτες των Επιθεωρητών Περιβάλλοντος και αναζωπυρώνουν τις διαμαρτυρίες των κατοίκων του Γραμματικού αφού όπως αναφέρουν αυτός ο ΧΥΤΑ έχει χτιστεί πάνω σε δύο ρέματα τα οποία καταλήγουν στη θάλασσα του Σέσι, περιοχή που έχει ενταχθεί στο δίκτυο Natura 2000 και θεωρείται προστατευόμενη περιοχή.  
Η σημερινή περιφερειάρχης κ. Ρένα Δούρου από την πρώτη στιγμή όλων αυτών των κινητοποιήσεων των κατοίκων στάθηκε στο πλευρό τους. Μάλιστα ακόμα και όταν εξελέγη Περιφερειάρχης Αττικής, πριν αναλάβει επίσημα τα καθήκοντά της, διαβεβαίωνε με ομιλίες της στην περιοχή τους κατοίκους, ότι δεν υπάρχει καμία περίπτωση να λειτουργήσει ο ΧΥΤΑ στο Γραμματικό. Κατανοούσε το πρόβλημα και λάμβανε σοβαρά υπ’ όψη της τις συγκεκριμένες μελέτες, καθώς και ότι τότε δεν υπήρχε καν μελέτη βιωσιμότητας του έργου. 

2018, τα πράγματα ήρθαν τα πάνω κάτω. Οι καιροί άλλαξαν και μαζί μ’ αυτούς αλλάζουν και οι απόψεις των ανθρώπων. Όσο μεγαλώνουν και ωριμάζουν αναθεωρούν πολλά πράγματα στη ζωή τους. Έτσι και η περιφερειάρχης Αττικής αναθεώρησε τη στάσης της για το θέμα της λειτουργίας του ΧΥΤΑ Γραμματικού. Παρά τις Οικονομικές μελέτες μη βιωσιμότητας του έργου που λένε ότι κάθε τόνος σκουπιδιών κοστίζει στο δεκαπλάσιο για τα ΧΥΤΑ Γραμματικού απ’ ότι για το ΧΥΤΑ Άνω Λιοσίων, εκείνη αποφάσισε να προχωρήσει στην ολοκλήρωση και λειτουργία του. Δηλαδή στα Άνω Λιόσια το κόστος της υγειονομικής ταφής των σκουπιδιών, σύμφωνα με τη μελέτη είναι στα 43€/τόνο, ενώ στο ΧΥΤΑ Γραμματικού στα 405€/τόνο. Επίσης υπάρχει και μια ακόμη μελέτη που λέει ότι ο συγκεκριμένος ΧΥΤΑ είναι χτισμένος πάνω σε δύο ρέματα και η χοάνη απορροής του ΧΥΤΑ θα ρίχνει τα λύματα στα ρέματα και αυτά θα καταλήγουν στη θάλασσα του Σέσι, με αποτέλεσμα να κινδυνεύει άμεσα με ρύπανση ο Ευβοϊκός. 

Η πρώην Επιθεωρήτρια Περιβάλλοντοςτης ΕΥΕΠ. ΥΠΕΧΩΔΕ από το 2004 έως το 2012 κ. Ευστρατία Καμπούρη, σε έκθεσή προς τους  Ευρωβουλευτές και την Επιτροπή Αναφορών της Ευρωπαϊκής Ένωσης που έστειλε στις 12 Μαρτίου 2018, αναφέρει μεταξύ άλλων:  Στην περιοχή αυτή οι επιθεωρητές της Ειδικής Υπηρεσίας Επιθεωρητών Περιβάλλοντος του ΥΠΕΚΑ μετέβηκαν έξι φορές (τέσσερες φορές με την παρουσία μου και άλλες δύο χωρίς) για να ελέγξουν την φάση κατασκευής του ΧΥΤΑ Γραμματικού και της μονάδας επεξεργασίας των στραγγισμάτων, με συμμετέχοντες επτά επιθεωρητές περιβάλλοντος, το Γενικό Επιθεωρητή περιβάλλοντος και την Προϊσταμένη Ειδική Γραμματέα του Υπουργείου, ήτοι μεγάλο μέρος του τότε ανθρώπινου δυναμικού της υπηρεσίας ΕΥΕΠ/ΥΠΕΚΑ. Με βάση το ισχύον τότε νομικό πλαίσιο καταλήξαμε τελεσίδικα σε συνολικά έξι παραβάσεις από τις οποίες οι δύο πρώτες αφορούσαν παράνομη χωροθέτηση του ΧΥΤΑ πλησίον και εντός ρεμάτων με άμεση υποβάθμιση του περιβάλλοντος και κίνδυνο πρόκληση ρύπανσης κατά την λειτουργία του και οι υπόλοιπες τέσσερεις παραβάσεις αφορούσαν σημαντικές αστοχίες ως προς τις προστατευτικές μεμβράνες, τις κλίσεις, το υλικό του γεωλογικού φραγμού κ.α. Στα πλαίσια των επιθεωρήσεων αυτών διαπιστώθηκε η ύπαρξη δύο ρεμάτων σε άμεση γειτνίαση με τον υπό κατασκευή ΧΥΤΑ και όχι στα 300 μ που ανέφερε η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) του έργου (το όριο χωροθέτησης ΧΥΤΑ ήταν 300 μέτρα από ρέματα). Γεγονός που διαπίστωσαν και οι Ευρωβουλευτές που επισκέφτηκαν το χώρο αυτόν το 2013, συντάσσοντας αργότερα πόρισμα το οποίο συνέβαλε στη διακοπή της χρηματοδότησης του έργου ως περιβαλλοντικά μη ορθό. 

Επιπλέον, το 2005 η αρμόδια Τεχνική Υπηρεσία της Νομαρχίας Αντ. Αττικής πραγματοποίησε αυτοψία στον εν λόγω χώρο και συνέταξε γνωμάτευση η οποία αναφέρει ευθαρσώς ότι στην περιοχή όπου χωροθετείται ο ΧΥΤΑ Γραμματικού διέρχεται ρέμα το οποίο εκκινά από την εν λόγω περιοχή και χύνεται στο Ευβοϊκό κόλπο. Δηλαδή, έγκαιρα από το 2005 η τότε αρμόδια δημόσια υπηρεσία είχε ενημερώσει τη διοίκηση για την ύπαρξη ρέματος στην περιοχή χωροθέτησης του ΧΥΤΑ, υποδεικνύοντας ουσιαστικά την αδυναμία χωροθέτησής του στον εν λόγω χώρο.

  
Και η κ. Ευστρατία Καμπούρη στην έκθεσή της καταγγέλλει πολλές και σοβαρές σκόπιμες παραλήψεις και λάθος αναφορές, όπως επίσης και το ίδιο το ΣτΕ για την ευκολία με την οποία έβγαλε αποφάσεις, λαμβάνοντας υπ’ όψη τις καθοδηγούμενες αναφορές που τους παρουσίαζαν από αναρμόδια όργανα και την ευκολία με την οποία υιοθέτησε όλες αυτές τις αναληθείς διαπιστώσεις και συνέχισε την έκθεσή της.  

Ως ειδικοί επιστήμονες και επιθεωρητές θεωρώ ιερό μας καθήκον να βάλλουμε ενάντια σε κάθε πράξη που υποβαθμίζει το περιβάλλον και δημιουργεί κινδύνους για τη ζωή των πολιτών. Επιπρόσθετα, και επειδή ως επιθεωρήτρια χειρίστηκα την υπόθεση αυτή θεωρώ χρέος μου να αναφέρω τα πραγματικά συμβάντα και τις ασφυκτικές πιέσεις που ασκήθηκαν το 2011 και 2012 από την πολιτική ηγεσία και γενικότερα την διοίκηση του Υπουργείου στους επιθεωρητές ώστε να ανατραπούν οι διαπιστώσεις τους, ειδικότερα αυτές που αναφέρονταν στην ύπαρξη των ρεμάτων στην εν λόγω περιοχή χωροθέτησης του ΧΥΤΑ Γραμματικού, όπερ και εγένετο. Όχημα γι αυτήν την ανατροπή υπήρξε η Ειδική Γραμματεία Υδάτων, η οποία ενώ το 2012 εκφράζει αναρμοδιότητα να αποφανθεί για την ύπαρξη των εν λόγω ρεμάτων, το 2014 ανακαλύπτει ότι είναι η καθ’ ύλην αρμόδια υπηρεσία να εκφέρει άποψη επ’ αυτού (ο νόμος που καθόριζε τις αρμοδιότητες της υπηρεσίας αυτής ήταν ίδιος το 2012 και το 2014) και γνωμοδοτεί λαμβάνοντας υπόψη της μόνο τη μελέτη τριών καθηγητών του ΕΜΠ, αγνοώντας εκείνη του τμήματος Γεωλογίας και Περιβάλλοντος του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών η οποία έφερε τη σφραγίδα του εν λόγω πανεπιστημίου. 

Τελικά το 2014 το θέμα αυτό εξετάζεται από το ΣτΕ, στο οποίο η διοίκηση παρουσιάζει κυρίως τη θέση της Ειδικής Υπηρεσίας Υδάτων, έχοντας ήδη προχωρήσει και σε φωτογραφική νομοθετική ρύθμιση του θέματος καθορίζοντας τι είναι και τι δεν είναι ρέμα με μοναδικό κριτήριο ορισμού την επιφάνεια της λεκάνης απορροής στα 1000 στρέμματα, τόσα όσα πίστευαν ότι χρειάζονταν για την «εξαφάνιση» των ρεμάτων από την περιοχή κατασκευής του ΧΥΤΑ Γραμματικού. Το ΣτΕ αποδέχτηκε τυπικά την άποψη της διοίκησης για τη μη ύπαρξη ρεμάτων στο χώρο αυτόν, χωρίς να εισέρχεται στην ουσία του θέματος. Αξίζει να σημειωθεί ότι αυτή η νέα νομοθετική διάταξη ανέτρεψε πολλές και σημαντικές νομολογίες του ΣτΕ οι οποίες προστάτευαν καθολικά τα ρέματα χωρίς διάκριση. 

Παράδοξο επίσης είναι το γεγονός ότι ενώ η Περιφέρεια Αττικής προβάλει τη μελέτη του ΙΓΜΕ (2017) ως προς την τεκμηρίωση των γεωλογικών δεδομένων, αποσιωπά όμως ότι αυτή στη σελίδα 3 δέχεται την ύπαρξη ρέματος στην περιοχή (εντός ΟΕΔΑ) με βάση τον νέο νόμο και με λεκάνη απορροής τα 1.400 στρέμματα (1,4 km 2 ) επιβεβαιώνοντας τις διαπιστώσεις των επιθεωρητών για την ύπαρξή τους.  

Σε ερώτηση που υπέβαλε ο ευρωβουλευτής της Λαϊκής Ενότητας κ. Νίκος Χουντής, προς την κομισιόν, ζητάει να μάθει αν υπάρχει για το συγκεκριμένο  έργο Οικονομική μελέτη βιωσιμότητας. Η απάντηση που λαμβάνει είναι σαφής και αναφέρει:  

Απάντηση της κ. Creţu εξ ονόματος της Επιτροπής 

Σχετικά με την προγραμματική περίοδο 2014-2020, το περιφερειακό σχέδιο για την Αττική προβλέπει, μεταξύ άλλων, περαιτέρω επεξεργασία απορριμμάτων και επέκταση της χωρητικότητας των χώρων υγειονομικής ταφής. Δεν υπάρχουν ωστόσο τοποθεσίες για τις υποδομές που προσδιορίζονται στο σχέδιο. 

Με βάση την αρχή της επιμερισμένης διαχείρισης, τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία παρέχουν βοήθεια σύμφωνα με μια προσέγγιση συμπληρωματικότητας και εταιρικής σχέσης μεταξύ της Επιτροπής και των κρατών μελών. Επομένως η επιλογή των έργων εμπίπτει στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων των εθνικών αρχών διαχείρισης, υπό την προϋπόθεση ότι οι επιλογές τους ευθυγραμμίζονται με τις αρχές που ορίζονται στα έγγραφα προγραμματισμού και ότι συνάδουν με την ισχύουσα εθνική και την ενωσιακή νομοθεσία.

Κατά συνέπεια, η αξιολόγηση των προτάσεων και η επιλογή των έργων πραγματοποιούνται από τις αρμόδιες διαχειριστικές αρχές, εκτός από τις περιπτώσεις, που αφορούν σε μεγάλα έργα, όπως αυτά προσδιορίζονται στο άρθρο 100 του κανονισμού περί κοινών διατάξεων, καθώς αυτά πρέπει να εγκριθούν από την Επιτροπή. Μέχρι στιγμής ωστόσο, οι υπηρεσίες της Επιτροπής δεν έχουν ενημερωθεί για κάποιο μεγάλο έργο σχετικά με τη διαχείριση στερεών αποβλήτων στην Αττική κατά την προγραμματική περίοδο 2014‐2020. 

Οι υπηρεσίες της Επιτροπής δεν έχουν λάβει γνώση για κάποια μελέτη της περιφέρειας Αττικής σχετικά με την οικονομική βιωσιμότητα κάποιου έργου διαχείρισης αποβλήτων στην περιοχή Μαραθώνα- Γραμματικού.  

Μεταξύ άλλων, αυτό που χρήζει ιδιαίτερης προσοχής είναι η αλλαγή στάσης της κ. Δούρου. Πώς άλλαξε γραμμή πλεύσης στο συγκεκριμένο ζήτημα, αμέσως μετά την ορκωμοσία της μετά την ανάληψη της θέσης ευθύνης της Περιφέρειας;  

Έτσι στο συνεχιζόμενο τριακονταετή πόλεμο για τα σκουπίδια, προστέθηκε εκτός των κυβερνήσεων της Ν.Δ και του ΠΑΣΟΚ και η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, που συνεχίζει την ίδια τακτική, αδιαφορώντας για τις επιπτώσεις στο περιβάλλον και όπως φαίνεται και για τις περιοχές που έχουν ενταχθεί στο δίκτυο Natura 2000, για τις οποίες μέχρι πριν κάποια χρόνια κινούσαν γη και ουρανό για να τις προστατέψουν. 

Μάλιστα σύμφωνα με πληροφορίες, από την περιφέρεια απεργάζονται άλλο ένα ακόμη χειρότερο σενάριο. Επειδή δεν ξέρουν που να πάνε τους χιλιάδες τόνους με τα τοξικά απόβλητα από τα καμένα στο Μάτι, φήμες λένε ότι σκέφτονται να λειτουργήσουν άμεσα το ΧΥΤΑ Γραμματικού και να τα ρίξουν εκεί, αφού δεν επιτρέπεται να πάνε σε καμία άλλη ανοιχτή χωματερή. Αν γίνει κι αυτό, τι άλλο να πει κανείς; Θα πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα οικολογικά εγκλήματα που έχουν διαπραχθεί στην Ελλάδα. 

Τώρα, ακόμη και σημερινά πολιτικά πρόσωπα που έχουν σπίτι στο Βαρνάβα, περιοχή που βρίσκεται δίπλα στο Γραμματικό και στήριζαν με όλες τους τις δυνάμεις τις κινητοποιήσεις των κατοίκων, σήμερα έχουν εξαφανιστεί. Έχουν να πατήσουν στο σπίτι τους τα τελευταία πέντε χρόνια, όπως υποστηρίζουν οι κάτοικοι, για να μη βρεθούν αντιμέτωποι με τη λαϊκή οργή για τις αποφάσεις που παίρνει η κυβέρνηση που όσο ήταν αντιπολίτευση τους συμπαραστεκόταν και μάλιστα πρωτοστατούσαν τα στελέχη της στις κινητοποιήσεις τους.

https://www.pitsounicity.gr/2018-07-16-21-11-53/15958-o-triakontaetis-polemos-tis-attikis-gia-ta-skoupidia